CHÚA GIÊSU KITÔ: TRONG TƯ TƯỞNG THÁNH PHANXICO ATXIDI

Dẫn Nhập

25

I. Đối tượng nghiên cứu

27

II. Một số xác định về phương pháp

30

A. Hình thức diễn đạt tư tưởng của thánh Phanxico

30

B. Các nguồn tư liệu

36

1. Việc tuyển chọn các nguồn

36

2. Các đặc tính văn học của tập Di cảo

39

a. Các ấn bản có phê bình

39

b.Các loại văn

43

c. Các bản văn viết theo yêu cầu hoàn cảnh

47

d. Phần sáng tạo riêng của thánh Phanxico

48

e. Thứ tự thời gian

51

III. Dàn bài làm việc

52

PHẦN MỘT

55

CÁC HÌNH ẢNH ĐỨC KI-TÔ

55

Chương 1 - Đức Ki-tô - Chúa và Tôi tớ

57

I. Hình ảnh Chúa Ki-tô trong lòng đạo đức bình dân thời Thượng Trung Cổ

59

A. Nhà thờ theo lối kiến trúc Roman với các ảnh tượng trên vòm cửa

59

1. Đức Ki-tô của sách Khải huyền

60

2. Đức Ki-tô ngày Thăng Thiên

62

3. Đức Ki-tô ngày Hiện Xuống

63

4. Đức Ki-tô trong ngày Phán Xét Cuối Cùng

64

B. Một quan niệm Ki-tô học bắt nguồn từ Giáo hội cổ thời

67

C. Một quan niệm càng về sau càng được nhấn mạnh hơn

69

1. Ảnh hưởng của cuộc chiến chống lại lạc thuyết Ario

70

2. Cơ cấu chính trị của xã hội thời Trung cổ

71

D. Ảnh hưởng của thánh Bernado

75

II. Đức Ki-tô, Chúa và Tôi tớ, theo cách hình dung của thánh Phanxico Atxidi

78

A. Đức Ki-tô: Chủ tể và Thiên Chúa

78

1. Cách dùng danh hiệu "Chúa" (Dominus)

78

2. Cách dùng danh hiệu "Thiên Chúa" (Deus)

81

3. Đức Ki-tô là Thiên Chúa

89

4. Thái độ thờ lạy trước Đức Ki-tô

91

a. Bày tỏ sự thần phục đối với Phép Thánh Thể và Thánh Danh Chúa

92

b. Kêu gọi vạn vật suy tôn thần phục

94

B. Đức Ki-tô: Người Tôi Tớ

97

1. Đức Ki-tô: Thiên Chúa thật và Người thật

97

2. Vinh quang và đau khổ

99

3. Các hình ảnh của Đức Ki-tô, Người Tôi Tớ

102

a. Đấng đã rửa chân cho các môn đệ

102

b. Người Tôi tớ đau khổ

103

c. Đức Ki tô hành khất và khách lạ

106

d. Đức Ki-tô mang thân sâu bọ

110

e. Đức Ki-tô là chiên con

112

f. Đức Ki-tô là vị mục tử nhân lành

115

4. Thái độ của thánh Phanxico đối với Đức Ki-tô, Người Tôi Tớ

119

III. Kết luận

121

Chương 2 - Đức Ki-tô: Đấng Tạo Hóa, Đấng Chuộc Tội và Đấng Cứu Độ

125

I. Thiên Chúa Tạo Hóa

125

A. Công trình tạo dựng là lý do thứ nhất để tạ ơn

126

B. Tạo dựng không phải là một việc làm đã hoàn tất và riêng lẻ

131

1. Thiên Chúa Tạo Hóa luôn quan tâm đến công trình tạo dựng của Người

131

2. Tác động của Thiên Chúa Tạo Hóa trong lịch sử

134

C. Ba Ngôi Thiên Chúa trong công trình tạo dựng

137

1. Tạo dựng là một công trình chung của Ba Ngôi Thiên Chúa

137

2. Chúa Cha là nguồn mạch mọi ý định tạo dựng

138

D. Đức Ki-tô, Đấng Tạo Hóa

139

1. Chức năng trung gian của Đức Ki-tô

139

2. Chức năng khuôn mẫu của Đức Ki-tô

144

a. Con yêu dấu của Thiên Chúa là hình ảnh khuôn mẫu của thụ tạo

144

b. Chúa Con yêu dấu là Trưởng tử trogn các loài thụ tạo

155

II. Thiên Chúa: Đấng Chuộc Tội và Cứu Độ

158

A. Các danh hiệu "Đấng Chuộc Tội" và "Đấng Cứu Độ" không dành riêng cho Chúa Ki-tô

159

B. Ý nghĩa các danh hiệu "Đấng Chuộc Tội" và Đấng Cứu Độ"

161

1. Một chỗ bổ sung đáng lưu ý

162

2. Ba giai đoạn của lịch sử

164

3. Thiên Chúa của niềm Hy vọng

168

C. Những đoạn nói đến ba danh hiệu cùng một lúc

170

1. Thiên Chúa, Đấng thực hiện những kỳ công

170

2. Đấng đang có, đã có và sẽ đến

172

Chương 3 - Đức Ki-tô: Lời của Chúa Cha

177

I. Thánh ý của Chúa Cha trong cuộc đời của Chúa Con

178

A. Thánh ý của Chúa Cha và biến cố Cháu Con xuống trần

179

B. Thánh ý Chúa Chua và cái chết của Chúa Con

185

C. Thánh ý Chúa Cha và sự Phục Sinh của Chúa Con

189

D. Bàn tay của Chúa Cha

192

II. Cháu Con biểu lộ sự khiêm hạ của Chúa Cha

195

A. Sự tiết giản khi nói về cuộc đời trần thế của Đức Ki-tô

196

B. Sự kiện nhập thể

200

C. Sự khiêm hạ của Thiên Chúa

204

Chương 4 - Đức Ki-tô: Vị Tôn Sư, Đức Khôn Ngoan và Ánh Sáng

211

I. Đức Ki-tô là vị Tôn Sư của chúng ta

212

A. Các tôn sư của thế gian tìm kiếm hư danh

213

B. Vị Tôn sư trên trời dạy lòng kính sợ và yêu mến

216

C. Các anh em hèn mọn đị theo Chúa Ki-tô, Đấng là "Thầy và Chúa"

218

D. Đức Ki-tô là vị Thầy duy nhất

220

II. Đức Ki-tô là sự Khôn Ngoan và Ánh Sáng

223

A. Xác thịt, thế gian và Satan bắt con người làm nô lệ

224

1. Những kẻ nô lệ

225

2. Những người mù

226

B. Đức Ki-tô là sự Khôn Ngon

229

1. Đức Ki-tô: sự Khôn Ngoan chân thật của Chúa Cha

230

2. Đức Ki-tô là sự Khôn Ngoan của Thần Khí

231

C. Đức Ki-tô là Ánh Sáng

233

1. Lòng yêu mến ánh sáng của thánh Phanxico

234

2. Chúa Cha và Chúa Thánh Thần theo các hình ảnh ánh sáng

237

3. Đức Ki-tô trong phép Thánh Thể là ánh sáng

241

4. Ánh sáng của Đức Ki-tô trong tâm hồn người tín hữu

243

III. Kết luận

247

Chương 5 - Đức Ki-tô, Con yêu dấu của Chúa Cha và Người Anh của chúng ta

249

I. Thiên Chúa là Cha của Đức Giê-su Ki-tô, Chúa chúng ta

249

A. Thiên Chúa là Cha

249

B. Thiên Chúa là Cha, là Đức Vua và là Thiên Chúa của Đức Ki-tô

252

1. "Cha của con"

252

2. "Đức Vua của tôi và Thiên Chúa của tôi"

254

II. Đức Ki-tô là Con yêu dấu của Chúa Cha

258

A. Ngôi bị của Con yêu dấu

259

B. Lời Cầu Nguyện của Con yêu Dấu

263

1. Đức Ki-tô cầu nguyện

263

2. Nguồn gốc của hình ảnh Đức Ki-tô cầu nguyện

268

a. Đức Ki-tô cầu nguyện cho các môn đệ

268

b. Đức Ki-tô thay mặt những người bé mọn cảm tạ Chúa Cha

269

c. Đức Ki-tô tuân phục thánh ý Chúa Cha

271

3. Một người Anh cầu nguyện cũng Chúa Cha cho chúng ta

273

a. Thánh Tử yêu dấu là Người Anh của chúng ta

273

b. Người Anh của chúng ta là Đấng cầu bầu cho chúng ta

276

Phần Hai

281

Sự Hiện Diện Của Đức Ki-tô

281

Chương 6 - Để Tưởng Nhớ Đến Người: Bí Tích Thánh Thể, Bí Tích Mặc Khải Chúa Ki-tô

285

I. Sơ lược bối cảnh lịch sử

285

A. Sự kiện

286

B. Các nguyên nhân

288

1. Tình trạng buông thả trong đời sống luân lý và tôn giáo

289

2. Quên lãng nhân tính của Đức Ki-tô

291

3. Một đường hướng linh đạo mới

293

II. Bí Tích Thánh Thể trong lòng tin của thánh Phanxico

295

A. Các thánh Phanxico hiểu bí tích Thánh Thể

296

1. Bí tích Thánh Thể tiếp nối quá trình mặc khải của Nhập Thể

296

a. Phân tích Huấn ngôn 1 về mặt văn học

296

Phân tích Huấn ngôn 1 về mặt đạo lý

304

(1). Một lòng ao ước lớn lao được nhìn thấy Chúa

304

(2). Chúa Cha ngự trong ánh sáng siêu phàm

307

(3). "Thầy là Đường, là Sự Thật và là Sự Sống"

309

2. Bí tích Thánh Thể là nghi thức tưởng nhớ cuộc Thương Khó

314

a. Bí tích Thánh Thể là hy lễ cứu chuộc của Giao Ước

314

b. Bí tích Thánh Thể là nghi thức tưởng niệm tình yêu của Chúa Ki-tô

320

c. Bí tích Thánh Thể là biểu tượng của tình yêu thương huynh đệ

325

B. Những cách biểu hiện lòng tin vào Bí tích Thánh Thể

328

1. Rước lễ thường xuyên

329

2. Lòng tin vào các nhà thờ

334

a. Lời kinh dâng lên Chúa Ki-tô hiện diện trong các nhà thờ

334

b. Siêng năng viếng các nhà thờ và tôn kính các vật dụng phụng vụ

337

3. Lòng tin vào các linh mục

340

Chương 7 - Bí Tích Lời Chúa

345

I. Một số khía cạnh trong quan niệm của thánh Phanxico về Lời Chúa

346

A. Thánh Phanxico quan niệm Lời Chúa như thế nào?

346

B. Tầm bao quát của "Những lời chí thánh của Chúa"

349

II. Sự Hiện diện sống động của Thiên Chúa trong Lời của Người

352

A. Giá trị bí tích của Lời Chúa

352

1. Việc loan báo Lời Chúa

355

2. Việc tiếp nhận Lời Chúa

359

a. Bàn tiệc Lời Thánh

360

b. Tội xúc phạm đến Lời Chúa

365

B. Lời Chúa là Lời của Ba Ngôi

370

1. Lời của Chúa Cha

371

2. Lời của Chúa Thánh Thần

372

3. Lời của toàn thể Ba Ngôi

374

III. Sự Hiện diện tác sinh của Thiên Chúa toàn năng trong Lời của Người

381

1. Lời Chúa và các Bí tích

387

2. Lời Chúa ban cho chúng ta sự sống

390

3. Lời Chúa đòi buộc chúng ta phải đem ra thực hành

393

IV. Kết luận

397

KẾT LUẬN TỔNG QUÁT

399

I. Khái quát quan niệm của thánh Phanxico về Đức Ki-tô

400

A. Nguồn gốc quan niệm của thánh Phanxico về Đức Ki-tô

400

1. Các nguồn gốc Cựu Ước và Phụng Vụ

402

2. Các nguồn gốc Tân Ước

403

a. Con số các trích dẫn

407

b. Sự kiện đọc Phúc âm theo thánh Gioan trước giờ chết

408

c. Vị trí ưu tiên dành cho thánh Gioan

410

d. Các kiểu nói về Đức Ki-tô có nguồn gốc trong thánh Gioan

411

B. Những đặc điểm trong cách thánh Phanxico chiêm ngắm Chúa Ki-tô

411

1. Đức Ki-tô được chiêm ngắm trong tương quan với Chúa Cha và Chúa Thánh Thần

413

2. Đức Ki-tô được chiêm ngắm trong ngôi vị duy nhất của Chúa Con

416

3. Đức Ki-tô được chiêm ngắm trong toàn thể mầu nhiệm của Người và trong tương quan chặt chẽ với Lịch sử Cứu độ

419

4. Đức Ki-tô được chiêm ngắm theo chiều kích vũ trụ

422

II. Đường Hướng Tổng Quát Của Linh Đạo Thánh Phanxico

423

A. Bối cảnh lịch sử: hai hình thức của "lối sống theo gương các tông đồ"

427

B. Lý tưởng tu trì của thánh Phanxico

427

1. Cách diễn đạt dự phóng đời sống

427

2. Đòi hỏi căn bản của dự phóng đời sống

433

THƯ MỤC

447