NHÂN HỌC KITÔ GIÁO. TẬP 1. TẠO DỰNG. CON NGƯỜI ĐƯỢC DỰNG NÊN THEO HÌNH ẢNH THIÊN CHÚA

Lời nói đầu

1

CHƯƠNG MỞ ĐẦU.

NHÂN HỌC VÀ NHẲN HỌC KITÔ GIÁO.

A. NHÂN HỌC.

5

I. Khái niệm "Nhân học".

5

II. Nhân học và chủ nghĩa thực chứng (positivisme).

6

III. Nhân học, khoa học thực chứng về con người.

8

IV. Thượng nguồn của chủ nghĩa thực chứng: 

thời Phục hưng

11

V. Hạ nguồn của chủ nghĩa thực chứng:

các ngành nhân học thời hiện đại.

12

B. NHÂN HỌC KITÔ GIÁO

14

I. Sự nghịch lý và tính thách đố của "Nhân học Kitô giáo".

14

1. Mục tiêu của "Nhân học" (thế tục).

14

2. Mục tiêu của "Nhân học Kitô giáo".

15

II. Quy chiếu nền tảng của Nhân học Kitô giáo:

Hiến chế mục vụ Gaudium etSpes, các chương 1-45.

17

1. GS, một viễn cảnh súc tích nhẩt về con người.

17

2. GS 22: "Đức Kitô, con người mới".

19

c. TÍNH VẤN ĐỀ CỦA GIÁO TRÌNH.

20

I. Cách đặt vấn đề của giáo trình.

20

II. Phương pháp tiến hành.

21

1. Phương pháp loại suy hữu thể.

23

2. Phương pháp loại suy đức tin.

24

3. Phương pháp được vận dụng trong giáo trình.

26

III. Dàn bài.

29

Phụ lục:

1. Viên trình cùa việc biết mình và biết Chúa,

theo thánh Catarina thành Siêna.

33

2. Phương pháp loại suy hữu thể và loại suy đức tin.

Karl RAHNER và H.u.v. BALTHASAR.

35

TẠO DỰNG.

CON NGƯỜI ĐƯỢC DỰNG NÊN.

THEO HlNH ẢNH THIÊN CHÚA.

Nội dung tổng quát PHẦN MỘT.

43

CHƯƠNG I.

GIÁO LÝ TẠO DỰNG

Dẫn nhập.

47

A. NỀN TẢNG KINH THÁNH.

51

1. Cựu ước.

51

II. Tân Ước.

57

B. THẦN HỌC LỊCH SỬ VÀ THẦN HỌC HỆ THỐNG.

59

1. Giáo Hội Cổ thời.

59

1. Giải thích công thức.

60

2. Tạo dựng từ hư vô.

61

II. Từ đầu thời Trung cổ đến thế kỷ XIII.

64

1. Trước thế kỷ XII.

64

2. Phêrô Lombarđô và CĐ Latêranô IV.

64

III. Từ đầu thời Trung cổ đến thế kỷ XIII.

65

1. Existus-reditus.

65

2. Thánh Bonaventura.

67

3. Thánh Tôma Aquinô.

68

4. Hậu kỳ Trung cổ.

70

IV. Thời cận đại.

70

1. Thòi Cải cách.

70

2. Thế kỷ XVII và XVIII.

71

V. Thế kỷ XIX.

73

VI. Thế kỷ XX.

75

1. Karl Barth.

75

2. Khủng hoảng về giáo lý Tạo dựng.

và lối đi của Gaudium et spes.

76

KẾT LUẬN.

78

Phụ lục

1. Ý niệm "tạo dựng"

81

2. Phân tích hành vi tạo dựng dựa trên một số phạm trù.

84

3. Tạo dựng và Cứu độ.

đầu thời Trung cổ đến thế kỷ XIII.

87

CHƯƠNG II

CON NGƯỜI TRONG TUONG QUAN VỞI THỂ GIỚI.

Dần nhập.

91

A. LOÀI VÔ HÌNH.

93

I. Các thiên thần

93

1. Nền tảng Kinh Thánh.

94

2. Niềm tín của Giáo Hội.

97

- Thời các Giáo phụ.

97

- Thời Trung cổ.

101

- Thời cận đại.

106

- Thời đương đại.

110

3. Một vài đường hướng thiên thần luận ngày nay.

115

II. Satan, ma quỷ.

119

1. Nền tảng Kinh Thánh.

120

2. Niềm tin cùa Giáo Hội.

122

- Thời các Giáo phụ.

122

- Thời Trung cổ.

124

 - Thời cận đại.

126

- Thời đương đại.

128

B. LOÀI HỮU HÌNH.

138

I. Con người trong các khảo luận của truyền thống tín lý.

138

II. Con người, "nơi tiếp cận của hai thế giới”

theo truyền thống Giáo Hội.

140

1. CĐ Latêranô, với sắc lệnh Firmiter credimus.

140

2. VỊ trí của con người, trong các tác phẩm thánh Tôma.

141

c. TƯƠNG QUAN GIŨ A CON NGƯỜI VÀ THẾ GIỚI THEO

CÁCH NHÌN CỦA MỘT số NHÀ THẦN HỌC HIỆN ĐẠI.

143

I. Từ những góc nhìn mới.

1. Tính trung lập của thế giới, theo R. Bultmann.

143

2. Trời và đất như "dụ ngôn" của Giao ước, theo K. Barth.

145

3. Trời và đất như sân khấu diễn ra bi kịch

của Thiên Chúa và như "bí tích", theo H.u. V. Balthasar.

149

II. Tương quan giữa con người với thế giới,

trong lịch sử tư tưởng phương Tây, theo R. Guardini.

151

1. Hy lạp Cổ thời.

151

2. Thời Trung cổ.

152

3. Thời cận đại (từ thời Phục hưng đến thế kỷ XIX).

154

4. Thời đương đại: "ngôi vị" được tái khám phá.

161

III. Quy nhân luận bị đặt lại vấn đề.

162

1. Quan điểm của các nhà bảo vệ sinh thái.

163

2. Quan điếm dung hòa của Hans Jonas.

164

3. Vị trí của thân xác trong giáo lý về cánh chung

và giáo lý về tội của Do thái giáo.

196

IV. Tương quan hồn xác trong Tân Ước.

199

1. Các Tin Mừng Nhất lãm.

200

2. Phaolô và Gioan.

202

V. Tương quan h&n xác, theo Ngộ đạo thuyết.

204

1. Ngộ đạo thuyễt, đối thủ chính của Kitô giáo.

204

2. Ngộ đạo, một thái độ sống khác của con người.

206

B. TƯƠNG QUAN HỒN XÁC

VÀ Sự BAT TỬ CỦA LINH HỒN.

209

I. Thời các Giáo phụ.

209

1. Các Giáo phụ hộ giáo.

210

2. Nhị nguyên luận thâm nhập vào thần học.

213

3. Sự bất tử của linh hồn.

215

4. Nhận định chung cục.

216

II. Thời thần học Kinh viện

và trong truyền thống tín lý của Giáo Hội.

217

1. Thánh Tôma với cái nhìn độc đáo, mới mẻ.

217

2. Trong Truyền thống tín lý của Giáo Hội.

223

III. Thân học thời đương đại.

226

1. Hiện tượng luận

với sự xóa nhòa ranh giới giữa hồn và xác.

228

2. Hiến chể Gaudium etspes.

230

3. Sự duy nhất của con người sẽ ra sao sau cái chểt?

233

4. "Theo nghĩa chính xác, linh hồn

là một ý niệm của Kitô giáo" (ĐHY Ratzinger).

236

c. ĐỨC GIÊSU KITÔ:

KHUÔN MẪU CHO sự DUY NHẤT CỦA CON NGƯỜI.

240

1. Đức Giêsu, "con người toàn vẹn", theo K. Barth.

240

2. Đức Giêsu, "con người hoàn hảo", theo Gaudium etspes.

243

KẾT LUẬN.

244

Phụ lục:

1. Nhân học Kinh Thánh qua các từ vựng.

247

2. Tương quan hồn xác trong một số Thông điệp.

252

CHƯƠNG IV

CON NGƯỜI

ĐƯỢC DỰNG NÊN THEO HỈNH ẢNH THIÊN CHÚÀ

Dỗn nhập.

255

A. TRONG KINH THÁNH.

257

1. Cựu ước.

257

Những đóng góp của khoa chú giải.

258

2. Tân ước.

263

B. THỜI CÁC GIÁO PHỤ.

266

I. Trường phái Alexanđria.

266

1. Clêmentê thành Alexanđria.

266

2. Origen.

268

3. Hilarriô thành Poitiers và Athanasiô.

271

4. Grêgôriô Nyssa.

272

II. Trường phái Antiôkia.

277

1. Clêmentê thành Rôma.

278

2. Inhaxiô thành Antiôkia, Justinô và Taxianô.

278

3. Irênê thành Lyon.

279

4. Tertulianô và truyền thống Antiôkia muộn thời.

285

III. Truyền thống Tây phương, với Augustinô.

286

C. THỜI TRUNG Cổ.

292

I. Thời tiền Kinh viện.

292

II. Thời Kinh viện.

293

1. Phêrô Lombarđô.

293

2. Tôma Aquỉnô.

293

D. TỪ THỜI CẢI CÁCH ĐẾN CUỐI THẾ KỶ XIX.

399

I. Thời Cải cách.

299

II. Thế kỷ XVIII và XIX.

303

E. THỜI ĐƯƠNG ĐẠI.

305

I. Chủ đề bị lãng quên và được tái khám phá.

305

1. BỊ lãng quên đầu thế kỷ XX.

305

2. Được tái khám phá và đưực Vaticanô II khôi phục.

305

II. Được khai triển cách mới mẻ

trong thần học thời đương đại.

307

1. Giải thích lối nói "hình ảnh Thiên Chúa".

307

2. Những hệ luận thực hành.

308

KẾT LUẬN.

311

Phụ lục:

Giả như con người không phạm tội.

thì Ngôi Lời có nhập thể không?

315

CHƯƠNG V

CON NGƯỜI, MÁU NHIỆM MỘT NGÔI VỊ

ĐƯỢC MỜI GỌI NÊN THẢNH

Dẫn nhập.

319

NGÔI VỊ LÀ GÌ?

321

A. SỤ’ KHÁM PHÁ "NGÔI VỊ" TRONG LỊCH sử

THEO J. ZIZIOULAS.

324

I. Từ mặt nạ đến ngôi vị.

325

1. Trong văn hóa La tinh, thời cổ đại.

325

2. Trong văn hóa Hy lạp, thời cổ đại.

326

II. Ngôi vị, di sản thần học thời các Giáo phụ.

328

1. Sự ra đời và phát triển của khái niệm "ngôi vị".

328

2. Một cách tiếp cận khác.

332

III. ơn cứu độ đồng nghĩa với sự hiện thực hóa.

ngôi vị Thiên Chúa nơi con người.

334

B. MỘT SỐ QUAN NIỆM

VỂ CÁCH THẾ HÌNH THÀNH NGÔI VỊ.

336

I. J. Zizioulas và sự cần thiết.

phải hình thành "bản vị Giáo Hội".

336

II. Giả thuyết "bản tính thuần túy",

dưới cái nhìn của V. Lossky.

338

Nhận định.

342

III. Khái niệm "chủ thể siêu nhiên", với H.u.v. Balthasar.

343

1. Là ngôi vị, do tham dự vào sứ vụ của Đức Kitô.

343

2. Tự do của ngôi vị: một sự tự do đích thực.

344

3. Mờ ra đến chiều kích xã hội.

345

c. ƠN GỌI NÊN THÁNH, ÂN SỦNG VÀ ĐỜI SỐNG ĐỐI THẦN,

THEO THÁNH TÔMA AQUINÔ.

347

I. Thần học ân sủng theo thánh Tôma.

349

1. Yếu tính cùa Kitô giáo.

349

2. Nền tảng Kinh Thánh của thần học ân sủng.

350

II. Đời sống đối thần trong ân sủng.

352

1. Hành trình ơn gọi:

bước chuyển từ tự nhiên lên siêu nhiên.

352

2. Ân sủng và công trạng.

354

3. Tương quan giữa nhân đức luân lý

và nhân đức đối thần.

355

KỂT LUẬN.

363

Phụ lục:

CÁC BÀI ĐỌC THÊM

1. Nhân học.

375

2. Thiên Chúa Ba Ngôi và công trình tạo dựng.

378

3. Thần học về sự Tạo dựng

trước những thách đố của sinh thái học.

383

4. Quan điếm của Giáo Hội Công Giáo.

về vấn đề quỷ nhập, trừ tà, V.V.

388

5. Thế giới và con người thời Cổ đại.

400

6. Sự sống là gì?

404

7. Ngộ đạo thuyết.

408

8. Xuống ngục tổ tông.

413

9. Thân xác nào sẽ được sổng lại?

417

10. Tín khoản "Xác loài người ngày sau sống lại".

421

11. Chúng ta sẽ vào Thiên đàng với thân xác của mình không?

424

12. Câu hỏi hóc búa về "khoảng thời gian" giữa cái chết

và sự Phục sinh chung cục.

428

13. Thi hài của người quá cố: Tình yêu và Hy vọng.

431

14. Lý thuyết vế giống, một học thuyết kỳ lạ về giới tính.

433

15. Con người: “người Di-gan" của tự nhiên.

hay là đỉnh cao của tạo thành?

440

16. Gặp gỡ ngôi vị.

445